Streszczenie

Wielu lekarzy unika stosowania środków znieczulających ze względu na obawy dotyczące powikłań związanych z toksycznością. Pojęcie potencjalnej toksyczności pojawia się zawsze, kiedy mamy do czynienia z jakimkolwiek powikłaniem. Logiczna wydaje się więc tendencja do zmniejszenia podawanej ilości środka znieczulającego z jednoczesnym zachowaniem skuteczności. Ponadto lekarz, dla komfortu pacjenta, musi dostosować długość trwania znieczulenia do długości zabiegu.

W trakcie opisywanego badania wykonano 500 znieczuleń dokostnych (transkortykalnych) zarówno w szczęce, jak i w żuchwie. Umożliwiło to czterokrotne ograniczenie podanych dawek przy zachowaniu identycznej skuteczności.

Dlaczego zmniejszać toksyczność anestetyku?

Jak podaje piśmiennictwo, „próg toksyczności u zdrowej osoby dorosłej o masie 72 kg zostaje osiągnięty po podaniu 13 ampułek o zawartości 1,8 ml 2% lidokainy bez środka obkurczającego naczynia i 8 ampułek z dodatkiem wazokonstryktora (1). Z kolei lekarz napotykający problem podczas wykonywania znieczulenia zawsze w pierwszej kolejności myśli o samym anestetyku jako jego przyczynie.

We wszystkich podręcznikach, pisząc o znieczuleniach, szczególny nacisk kładzie się na kwestię toksyczności produktów w przypadku dzieci, kobiet w ciąży, osób starszych lub też osób dotkniętych schorzeniami, które mogłyby zwiększyć toksyczność podanego produktu. Źródłem tego wzrostu toksyczności jest zmniejszenie normalnej zdolności pacjenta do metabolizowania produktu.

Dążymy więc do zmniejszenia toksyczności, również u pacjentów zdrowych (2), nie zapominając o podstawowej funkcji znieczulenia, czyli całkowitym wyeliminowaniu bólu podczas całe-go aktu zabiegowego. Ponadto zmniejszenie dawki anestetyku może pomóc w dokładnym dostosowaniu czasu działa-ia znieczulenia do długości zabiegu.

Nie jest naszym celem, tak jak to czynią podręczniki mówiące o znieczuleniach, omawianie poszczególnych patologii i opracowanie odpowiedniego sposobu postępowania, tylko określenie zasad, które umożliwią zmniejszenie toksyczności środka w większości przypadków.

Tym samym lekarz, pamiętając, iż tylko wyjątkowo będzie można brać pod uwagę toksyczność produktu, w razie wystąpienia problemów będzie musiał się zainteresować sposobami wykonania znieczulenia (3).

Jak zmniejszyć toksyczność znieczulenia?

Do zagadnienia toksyczności można podejść dwojako: w aspekcie jakościowym i ilościowym.

Roztwór anestetyku, jakikolwiek by był, zawsze składa się z 3 składowych: molekuły anestetyku (aminoamidy lub aminoestry), środka konserwującego i przeciwutleniacza (EDTA). Składowe te są potencjalnie toksyczne (4, 5) podobnie jak sama molekuła anestetyku. Jest to toksyczność jakościowa. Do tego podstawowego składu może być lub nie dodany środek obkurczający naczynia. Wazokonstryktor (adrenalina lub noradrenalina) jest endogenną katecholaminą, tak więc nie ma toksyczności farmakologicznej sensu stricte.

Nie wnikając w szczegóły porównań toksyczności poszczególnych anestetyków, należy jedynie odnotować, iż bupi-wakaina czy markaina odznaczają się wyższą kardiotoksycznością od pozostałych molekuł, ale warto pamiętać, iż są rzadko stosowane (4). Pominiemy również roztwory anestetyków pozbawione środków zwężających naczynia, ponieważ powinny być one stosowane wyjątkowo. Jeżeli chodzi o środki znieczulające z wazokonstryktorem, to roztwór lidokainy występuje w stężeniu 2%, podczas gdy roztwór artykainy w stężeniu 4%. Wydaje się więc oczywiste, iż przy podaniu identycznych ilości tych anestetyków (5, 6), to roztwór lidokainy jest dwukrotnie mniej toksyczny.

Aby uzyskać regularne zmniejszenie toksyczności ilościowej trzech składowych niebiologicznych, wystarczy zmniejszyć stężenie anestetyku oraz podawaną ilość.

Standardowo stosowane ilości

Porównanie różnych podręczników poruszających zagadnienie znieczuleń pokazuje, iż nieliczne są przypadki określenia precyzyjnych ilości. Jedynie Hans Evers podaje dokładne dane ilościowe dla poszczególnych technik znieczuleń. Wszyscy autorzy natomiast zgodnie zauważają indywidualną zmienność osobniczą co do zasięgu, czasu trwania i głębokości znieczulenia przy podaniu tej samej ilości. Reasumując, można stwierdzić, iż w szczęce, przy znieczuleniu okołowierzchołkowym, podanym od strony przedsionkowej i podniebiennej z reguły zużywa się ampułkę anestetyku (7, 8). W żuchwie, w odcinku przednim oraz okolicy przedtrzonowców również podaje się ampułkę znieczulenia od strony przedsionkowej uzupełnioną iniekcją od strony językowej. Jeżeli chodzi o znieczulenie przewodowe, jako minimum należy traktować podanie 1 ampułki. Najczęściej zalecanym anestetykiem jest artykaina z dodatkiem adrenaliny w stężeniu 1:200 000 (ampułka 1,8 ml), co odpowiada 9 µg adrenaliny i 72 000 µg artykainy (5) (tab. I).

Jak zachować skuteczność znieczulenia, zmniejszając podawaną dawkę?

Przegląd piśmiennictwa pokazuje, iż jedynym sposobem zwiększenia skuteczności znieczulenia jest zwiększenie stężenia środka zwężającego naczynia (2, 6). Wiadomo, iż wazokonstryktor działa
na 2 poziomach:

• Ogólnym – zmniejszając toksyczność przez spowolnienie dyfuzji toksycznych molekuł w organizmie. Obniża natychmiastowe stężenie osoczowe (4, 5, 6). Wywołuje przejściową tachykardię bez jakichkolwiek konsekwencji ogólnoustrojowych (9).

• Miejscowym – zwiększa skuteczność anestetyku (2, 6),wywołując mniejsze lub większe zwolnienie krążenia krwi. To niedokrwienie może wywołać efekty w stosunku do danej tkanki, proporcjonalne do jego zasięgu i czasu trwania. Efekt niedokrwienia będzie tym wyraźniejszy i bardziej przedłużony, im tkanka będzie słabiej ukrwiona. Niemożliwe i niebezpieczne jest więc istotne zwiększenie stężenia wazokonstryktora podczas wykonywania znieczuleń śródwięzadłowych, do przegrodowych czy dopodniebiennych, albowiem wiązałoby się to z niebezpieczeństwem martwicy tkanek (2). Jedynie tkanki obficie unaczynione umożliwiają stosowanie anestetyku z dodatkiem wazokonstryktora o dużym stężeniu bez ryzyka martwicy. Z histologicznego punktu widzenia tkanką najlepiej unaczynioną jest kość gąbczasta zlokalizowana pomiędzy zębodołami. Dlatego też właśnie do niej będzie można podać anestetyk z najwyższym stężeniem wazokonstryktora.

Tak więc znieczulenie dokostne (transkortykalne) w połączeniu z podaniem środka z wysokim stężeniem wazokonstryktora powinno stanowić rozwiązanie zadanego problemu.

Cechy badania

Badanie przeprowadzone w ramach prywatnej praktyki ogólnostomatologicznej polegało na wykonywaniu znieczuleń dokostnych zarówno w szczęce, jak i żuchwie, z zastosowaniem najczęściej jak było możliwe – w zależności od przypadku klinicznego – środka znieczulającego o stężeniu adrenaliny 1:80 000 przy podaniu 1/4 ampułki. Zanotowano cechy charakterystyczne każdego wykonanego znieczulenia, które zostały zawarte w tabeli II.

Środki

Środki znieczulające:

• Primakaina (roztwór 4% artykainy z dodatkiem adrenaliny w stężeniu 1:200 000 lub 1:100 000, laboratoires Pierre Rolland)
• Xylorolland (roztwór 2% lidokainy z dodatkiem 1:80 000 adrenaliny, laboratoires Pierre Rolland)

Igły:

• Transcort (C 0,40 mm, długość 12 mm, firma Dental Hi Tec)

Urządzenie do perforacji i iniekcji:

• QuickSleeper (firma Dental Hi Tec)

Analiza zastosowanych produktów

Stwierdzono, iż znieczulenie dokostne z dodatkiem środka zwężającego naczynia wywołuje tachykardię (2, 4, 5, 7, 8, 10). Jest ona osobniczo zmienna i zależna również od ilości podanego
wazokonstryktora. Analiza treści tabeli I pokazuje, iż ilość adrenaliny zawarta w 1/4 ampułki lidokainy (stężenie 1:80 000 środka zwężającego) jest prawie o połowę mniejsza od ilości zawartej w całej 1 ampułce (stężenie 1:200 000), która jest standardowo stosowana do znieczuleń okołowierzchołkowych. Jeżeli natomiast chodzi o ilość samego anestetyku, w 1/4 ampułki lidokainy
(1:80 000) jest ona osiem razy mniejsza niż w 1 ampułce artykainy (1:200 000 lub 1:100 000) (tab. I). Lidokainę i artykainę cechuje taka sama toksyczność (6, 11), jak i skuteczność (5, 12).
Z analizy tej wynika, iż dokostne podanie 1/4 ampułki lidokainy (1:80 000) umożliwia uzyskanie ośmiokrotnie niższej toksyczności niż okołowierzchołkowe podanie 1 ampułki artykainy (1:200 000) (tab. I).

Analiza wyników

Nie zróżnicowaliśmy przypadków klinicznych, w których zastosowano lidokainę (1:80 000). Stanowią one 55% ogółu. W przypadkach leczenia jednego lub dwóch zębów podawano 1/4 ampułki
(1:80 000). Pozostałe przypadki kliniczne (skaling, leczenie obejmujące całe łuki lub odcinek od kła od kła) wymagały podania większej ilości primakainy (1:200 000 lub 1:100 000). Przypadki, w których wykorzystano 1/4 ampułki (1:80 000) poddano szczegółowej analizie w tabeli III.

Dyskusja

Analiza tabeli II pokazuje, że:

• Ogólnie dokonano 562 znieczuleń, z których 55,69% miało dodatek wazokonstrykotora o stężeniu 1:80 000, bez wystąpienia żadnej reakcji martwiczej tkanki.
• Średni czas wykonania znieczulenia dokostnego w opisywanym badaniu był krótszy niż w pierwszym badaniu i wyniósł 2 minuty 14 sekund (w pierwszym badaniu 2 min 38 s) (12).
• Znieczulenia wykonane z użyciem 1/4 ampułki trwały 1 minutę 5 sekund w żuchwie i 1 minutę 42 sekundy w szczęce. Średnia wyniosła 1 min 49 s, co jest czasem bardzo krótkim (tab. III).
• Średnia podana ilość anestetyku spadła do 0,48 ampułki bez względu na patologię i liczbę znieczulonych zębów.

Wnioski

Znieczulenie dokostne umożliwia iniekcję lidokainy w stężeniu 1:80 000. Podanie 1/4 ampułki jest szybkie i umożliwia natychmiastowe znieczule-nie dwóch sąsiadujących zębów w obrębie żuchwy i szczęki. Taka iniekcja powoduje głębokie znieczulenie danych zębów z toksyczno-ścią ośmiokrotnie mniejszą niż podczas znieczulenia okołowierzchołkowego. Wzrost stężenia wazokonstryktora umożliwia zwiększenie skuteczności znieczulenia (stany zapalne miazgi, ogniska zapalne). Zmniejszenie ilości pociąga za sobą zmniejszenie toksyczności i kompensuje wzrost stężenia wazokonstryktora.

Wzrost stężenia środka zwężającego naczynia i zmniejszenie podawanych ilości środka znieczulającego związane z wykonywaniem znieczulenia dokostnego umożliwiają uzyskanie znieczulenia skuteczniejszego, zgodnego w czasie i lepiej dostosowanego do aktu zabiegowego, gwarantując jednocześnie maksymalny komfort pacjentowi.

Autor: Alain Villette, D.C.D., D.S.O, C.E.S. w dziedzinie biologii jamy ustnej, periodontologii i protetyki Przewodniczący l’Association Francaise pour le Perfectionnement en Anesthesie Dentaire, Praktyka Prywatna, Nantes

Przekład: lek. stom. Piotr Kaczmarek, Association de Recherche en Odontologie et Chirurgie Maxillo-Faciale, Paryż

 

Pierwotnie opublikowano w: Magazyn Stomatologiczny, 2004, 11, str. 14-17

Streszczenie

Każdy z nas, lekarzy, dokonując znieczulenia, robi to z mniejszą lub większą skutecznością. Zależy to od naszej sprawności manualnej, doświadczenia i stosowanej techniki zabiegowej. W podświadomości pacjenta natomiast kryje się skojarzenie między wyobrażeniem igły a doświadczeniem bólu. Mówiąc innymi słowy, zarówno pacjent, jak i lekarz marzą o znieczuleniu idealnym, łatwym do wykonania dla lekarza i bezbolesnym dla pacjenta. Artykuł ten stanowi refleksję nad techniką najbliższą takiemu idealnemu znieczuleniu. Opisuje też pokrótce urządzenie umożliwiające łatwe stosowanie tej techniki.

Parametry idealnego znieczulenia

Wykonując znieczulenie, lekarz zawsze się obawia o jego efekt i możliwe niepowodzenie. Do takiego niepowodzenia może dojść w przypadku znieczulenia okołowierzchołkowego, jakkolwiek jest to mało prawdopodobne. W przypadku znieczulenia przewodowego (1, 2, 3) odsetek niepowodzeń znacznie wzrasta, a relatywnie często występuje przy wykonywaniu znieczuleń śródwięzadłowych i dobrodawkowych.

W istocie to trudność przenikania anestetyku do ozębnej lub brodawki i przegrody zębodołowej często powoduje wyciek anestetyku i w konsekwencji niepowodzenie i nieskuteczność znieczulenia. Ponadto nie należy zapominać o regularnie pojawiających następstwach pozabiegowych (dotyczy to znieczuleń śródwięzadłowych i dobrodawkowych): zapaleniu ozębnej w odniesieniu do pierwszej z technik oraz możliwej martwicy brodawki w przypadku drugiej.

Dla pacjenta niewątpliwie najważniejsza jest skuteczność znieczulenia. Nie zapomni on również o nieprzyjemnych doznaniach związanych ze znieczuleniem okołowierzchołkowym podanym w okolicy siekaczy czy przedtrzonowców górnych. Będzie również pamiętał, że po znieczuleniu przewodowym jego warga była odrętwiała przez kilka godzin. Wreszcie, o ile sam moment znieczulenia okołowierzchołkowego z reguły nie jest zbyt nieprzyjemny, to podanie anestetyku od strony podniebiennej jest przez pacjentów bardzo źle tolerowane.

Kiedy zreasumujemy poszczególne życzenia pacjenta i lekarza stomatologa dotyczące znieczulenia, zyskamy obraz znieczulenia idealnego o następujących parametrach:

• bezbolesne (życzenie pacjenta),
• bez konieczności dodatkowego znieczulania od strony podniebienia (życzenie pacjenta),
• natychmiastowe (życzenie lekarza),
• bez drętwienia tkanek miękkich (życzenie pacjenta),
• skuteczne, nawet w razie zapalenia miazgi (życzenie lekarza),
• umożliwiające leczenie kilku zębów po jednorazowym znieczuleniu (życzenie lekarza)

Zasady komputerowego znieczulenia dokostnego

Zastanawiając się nad przyczynami niepowodzeń przy stosowaniu różnych technik znieczuleń, zdajemy sobie sprawę, iż mogą one być następujące:

• anestetyk nie został zdeponowany w pobliżu znieczulanego zęba (wycieki środka w przypadku znieczuleń śródwięzadłowych lub dobrodawkowych),
• środek znieczulający został wprowadzony „na ślepo”, w pobliżu pnia nerwu, którego położenie nie jest dokładnie określone (otwór żuchwy).

Należy tu również podkreślić istotną cechę anatomiczną zębów: położenie zęba i zębodołu w obrębie kości gąbczastej, otoczonej na zewnątrz blaszką zbitą (4, 5), co tworzy swoistą „puszkę kostną” wokół zęba.

Anestetyk wprowadzony do takiej puszki kostnej wypełnia całą dostępną przestrzeń otaczającą ząb. Każdorazowo i natychmiastowo dochodzi do znieczulenia zęba (6, 7). Taki efekt uzyskujemy, wykonując znieczulenie dokostne (ryc. 2). Ponadto, w zależności od objętości tej przestrzeni i ilości wprowadzonego środka, będziemy mogli znieczulić kilka zębów za pomocą jednej iniekcji. Otrzymujemy więc znieczulenie skuteczne i natychmiastowe, obejmujące kilka zębów. Taki sposób postępowania – wykorzystanie puszki kostnej, w obrębie której deponujemy środek znieczulający, pozwala również na wyeliminowanie konieczności znieczulenia od strony podniebiennej (de facto korzeń podniebienny znajduje się również w tej samej przestrzeni). Środek znieczulający zdeponowany w tej przestrzeni przenika bardzo słabo lub nie przenika wcale do tkanek miękkich. Znieczulenie dokostne eliminuje więc prawie całkowicie nieprzyjemny dla pacjenta efekt znieczulenia tkanek miękkich (8).

Znieczulenie dokostne (transkortykalne) polega więc na wprowadzeniu środka znieczulającego przez blaszkę zbitą do istoty gąbczastej, w najbliższą okolicę zęba. Aby uzyskać wspomniane znieczulenie idealne, należy sprawić, by było ono bezbolesne dla pacjenta. Zależy to głównie od lekarza. Wykonanie znieczulenia dokostnego wymaga przeprowadzenia igły kolejno przez następujące tkanki: błonę śluzową i okostną, blaszkę zbitą oraz istotę gąbczastą. Chcąc osiągnąć cel – znieczulenie całkowicie bezbolesne, trzeba będzie dostosować strategię postępowania do rodzaju tkanki.

1. Błona śluzowa

Znieczulenie błony śluzowej, takie jak znieczulenie okołowierzchołkowe, jest bezbolesne – środek zostaje bowiem zdeponowany w obrębie luźnej masy tkankowej. Inna jest sytuacja w przypadku dziąsła brzeżnego, zbitego, gdzie dodatkowym problemem jest bliskość okostnej. Aby taką tkankę znieczulić bezboleśnie, należy w pełni kontrolować ruch i penetrację igły i pamiętać, by były one powolne i stopniowe. Kontrolowanie ruchu igły zależy od stomatologa i wymaga zapewnienia stabilnych punktów podparcia. Aby to osiągnąć, należy zapewnić możliwość uzyskania „uchwytu długopisowego” strzykawki lub innego aplikatora. Dlatego też urządzenie to musi mieć ergonomiczny kształt, o czym będzie mowa w dalszej części artykułu. Szybkość podawania anestetyku znacznie lepiej niż manualnie można regulować za pomocą systemu kontroli elektronicznej. Ponadto, aby osiągnąć efekt znieczulenia bezbolesnego, iniekcję należy rozpocząć przed kontaktem igły z okostną. Innymi słowy, ostrze igły trzeba prowadzić stycznie do powierzchni dziąsła, równocześnie aplikując środek, i nie doprowadzić do kontaktu z okostną (ryc. 3). Okostną znieczulimy wprowadzonym anestetykiem.

2. Blaszka zbita

Jest nieunerwiona i dlatego jej perforacja nigdy nie powoduje bólu (ryc. 4).

3. Kość gąbczasta

Iniekcja w obrębie kości gąbczastej nie powinna przekroczyć progu bólu i dlatego musi być wykonana w sposób powolny i stopniowy. Zastosujemy te same metody co przy bezbolesnym znieczulaniu dziąsła (ryc. 5).

Stosując wszystkie wymienione wyżej zasady, uzyskujemy możliwość wykonywania bezbolesnych znieczuleń.

Znieczulanie zębów dotkniętych zapaleniem miazgi

Ostatnim kryterium, jakie przyjęliśmy dla znieczulenia idealnego, jest możliwość natychmiastowego i skutecznego znieczulenia zęba(ów) dotkniętych pulpitis.

Faktem jest, iż ząb dotknięty zapaleniem miazgi stanowi obszar zastoju krążenia, jak również obniżonego pH. Jak pokazuje doświadczenie, znieczulenie w takim wypadku zwykle nie jest w pełni satysfakcjonujące. Dlatego należałoby zwrócić uwagę na przyczynę, czyli nie tyle na technikę, co na sam środek znieczulający.

Jedyną metodą zwiększenia skuteczności znieczulenia, jaką dysponuje stomatolog, jest wzrost stężenia środka obkurczającego (wazokonstryktora)

(9). W przypadku iniekcji transkortykalnej możemy zastosować bez żadnego ryzyka środek obkurczający w stężeniu 1:100 000 (10, 11, 12).

Pamiętajmy również o niebezpieczeństwie stosowania wazokonstryktora o dużym stężeniu w znieczuleniach śródwięzadłowych i dobrodawkowych – możliwości martwicy brodawki, utraty przyczepu i w wyjątkowych wypadkach – zmian martwakowych. Iniekcja zostaje rzeczywiście wykonana w strefie zakończeń naczyń krwionośnych (brodawka czy ozębna), w obrębie tkanek zbitych i słabo ukrwionych. Tkanki te źle tolerują przedłużające się niedokrwienie związane z obecnością środka obkurczającego o dużym stężeniu.

W znieczuleniu dokostnym iniekcję wykonuje się minimum 2-3 milimetry poniżej linii szyjek, tj. w obszarze, gdzie występuje dziąsło brzeżne zbite, i przede wszystkim w obszarze o dużej objętości tkanki kostnej (ryc. 6). Zastosowanie wazokonstryktora nawet o dużym stężeniu, nieodzownego w przypadku pulpitis, nie wywoła tu żadnego miejscowego następstwa.

Iniekcja transkortykalna daje więc możliwość znieczulenia, bez ryzyka powikłań, zębów dotkniętych zapaleniem miazgi.

Przedstawione zestawienie danych klinicznych pozwala na stwierdzenie, iż z wszystkich technik znieczuleń znieczulenie dokostne jest najbliższe ideałowi, o którym marzą zarówno pacjenci, jak i lekarze.

Opis urządzenia umożliwiającego wykonanie znieczulenia dokostnego

System składa się z dwóch całkowicie niezależnych urządzeń, sterowanych za pomocą podwójnego pedału (ryc. 7). Tworzą go:

• podwójny pedał sterujący,
• mikroprocesorowy unit kontrolny,
• mikrosilnik,
• akcesoria wielokrotnego użytku.

Jak napisano – etapy znieczulenia dokostnego polegają na kolejnym przeprowadzeniu znieczulenia błony śluzowej (dziąsła), perforacji blaszki zbitej i iniekcji transkortykalnej do istoty gąbczastej. Urządzenie umożliwia idealną adaptację i technikę dostosowaną do obszaru pracy.

Najistotniejszym elementem jest mikrosilnik, umożliwiający uzyskanie „uchwytu długopisowego”, a więc i stabilnego podparcia.

Mikrosilnik ten ma dwa niezależne mechanizmy (13) odpowiadające za iniekcję oraz perforację.

Mechanizm iniekcji

Składa się z mikrosilnika redukującego (ryc. 8), kontrolowanego przez obwód elektroniczny i odpowiadającego za dwa tryby iniekcji: wolny i stopniowy oraz szybki. W każdym momencie pracy lekarz ma pełną kontrolę nad urządzeniem, zarówno w odniesieniu do szybkości iniekcji, jak i ilości podawanego środka. Sterowanie odbywa się za pomocą prawego pedału.

Mechanizm perforacji

Za perforację odpowiada ruch obrotowy igły. Ampułka ze środkiem znieczulającym, na której jest umocowana igła, zostaje wprowadzona w ruch przez drugi mikrosilnik. Sterowanie odbywa się za pośrednictwem lewego pedału. Lekarz nie ma wpływu na szybkość obrotów, która została zaprogramowana na 13 000 obrotów/ min. Aby zapobiec przegrzaniu się kości, następuje cykliczne, automatyczne przerywanie rotacji. Natomiast fakt, iż to właśnie igła odpowiada za perforację, gwarantuje szczelność otworu i zapobiega wyciekom anestetyku.

Dyskusja

Każda ze znanych, stosowanych obecnie technik znieczuleń w stomatologii stanowi rozwiązanie różnorakich problemów ze znieczuleniem, zależnych od zmian patologicznych. Z porównania efektów, jakie przynoszą poszczególne techniki, wynika, iż niejednokrotnie nie są one w pełni satysfakcjonujące (znieczulenie zębów z zapaleniem miazgi), jak również często nie spełniają oczekiwań pacjenta (znieczulenie okołowierzchołkowe w odcinku przednim, znieczulenie podniebienne czy przewodowe).

Postęp, który dokonuje się obecnie w zawodzie stomatologa, wymaga techniki lub technik każdorazowo skutecznych, uwzględniających również komfort pacjenta.

Wnioski

Technika transkortykalna jako jedyna odpowiada wymogom i oczekiwaniom nieustannie rozwijającej się stomatologii, tj. znieczulenia natychmiastowego i zawsze skutecznego. Technika ta, w której wykorzystuje się urządzenie typu QuickSleeper, umożliwia pełną kontrolę nad zabiegiem, gwarantuje jego skuteczność i czyni go bezbolesnym.

Autor: Alain Villette, D.C.D., D.S.O, C.E.S. w dziedzinie biologii jamy ustnej, periodontologii i protetyki Przewodniczący l’Association Francaise pour le Perfectionnement en Anesthesie Dentaire, Praktyka Prywatna, Nantes

Przekład: lek. stom. Piotr Kaczmarek, Association de Recherche en Odontologie et Chirurgie Maxillo-Faciale (A.R.O.M), Paryż

Hasła indeksowe: znieczulenie idealne, technika transkortykalna, dziąsło brzeżne, okostna, kość zbita i gąbczasta, anestetyk z wazokonstryktorem, rotacja igły

Pierwotnie opublikowano w: Magazyn Stomatologiczny, 2003, 11, str. 63-66